Projectie is onontbeerlijk


projection nVrijspreker: Dit wel eens meegemaakt? Is iemand een utopist? Hij noemt je een utopist. Vergeet hij één belangrijk punt? Hij roept dat je één belangrijk punt vergeet. Beschuldigt hij je van een Godwin? In dezelfde zin noemt hij je een antisemiet/fascist/racist of seksist. Ziet hij overal terroristen? Hij is een terrorist. Projectie is de standaard reactie van bijna iedereen die een beetje geagiteerd is. U zegt echter dat projectie onontbeerlijk is. Vertel op.

Opperdienaar: Projectie is iets wat onze hersenen moeten doen om ons te kunnen laten functioneren. Als we bijvoorbeeld onze teen stoten, vertrekt er een signaaltje van onze teen richting onze hersenen via onze zenuwen en dat activeert daar een aantal neuronen die ons een pijnsensatie geven. Die pijn voelt echter aan alsof hij werkelijk in je teen zit en niet in je hersenen. Met andere woorden, wat je hersenen doen is: een pijngevoel projecteren buiten de hersenen. We voelen de pijn niet in onze hersenen maar in onze teen.

Dit is iets wat onze hersenen de hele tijd doen. Ritselt er wat in het struikgewas? Onze hersenen nemen de signalen van onze 2 oren en projecteren de ritselaar zonder problemen ergens in de ruimte aan de hand van verschillende aankomsttijden van het geluid in het rechter en linker oor. Zo projecteren onze hersenen allerlei informatie over onze omgeving in de ruimte om ons een zo nauwkeurig mogelijk beeld te geven van onze omgeving.

Dit gaat soms mis, bijvoorbeeld bij fantoompijn. Een ledemaat is in werkelijkheid geamputeerd, maar doet nog steeds pijn. Er is een verhaal bekend van iemand die dacht dat zijn (niet meer bestaande) arm dwarsuit stond en hij liep daarom altijd zijdelings door een deuropening. Dit laat tevens zien hoe ontzettend overtuigend een gevoel van projectie is. Het idee dat je arm dwarsuit staat is zelfs sterker dan het visuele bewijs dat die arm er niet meer is.

Je brein voert zelfs correcties voor de verschillende snelheden van licht en geluid uit als een object zowel een licht en geluidssignaal afgeeft. Als mensen namelijk gevraagd wordt aan te geven wat eerder was: een lichtflits of een geluid en de bron bevindt zich op enige afstand, blijkt dat ze het verkeerde antwoord geven als je in een testopstelling wat experimenteert met de tijden van licht en geluid.

Je hersenen compenseren voor van alles en nog wat. Zo zit er een blinde vlek in ons gezichtsveld waar de oogzenuw op het oog aangesloten zit. Het beeld schokt ook de hele tijd, omdat onze ogen de hele tijd kleine schokkerige bewegingen maken. Echter wij merken niets van dat alles (afgezien van kunstmatige proefjes) en onze hersenen projecteren een vloeiende consistente werkelijkheid.

Vrijspreker: Maar dat soort projectie is nuttig, het helpt ons een correct beeld te krijgen van de werkelijkheid om ons heen, bijvoorbeeld als onze teen beschadigd is. Projectie in discussies is alleen maar verwarrend. Hoe kan het nu handig zijn dat we ons eigen probleem in een ander projecteren? Alsof de ander een onderdeel is van ons zenuwstelsel.

Opperdienaar: Bij empathie voelen we de pijn en vreugde van een ander alsof het een verre gestoten teen is. Dat kan ons helpen de ander te helpen, dat is echter nog steeds een correct beeld van de werkelijkheid. Maar een incorrect beeld over waar een probleem zit, is meestal niet handig. Dit soort dingen worden ook wel brainbugs genoemd. Het is een onfortuinlijk bijverschijnsel van een nuttig iets.

Vrijspreker: Wat betekent projectie voor een heerser?

Opperdienaar: Heersers zijn er zelf ook niet vrij van, dus om te beginnen projecteren we onze eigen agressie ten opzichte van onze onderdanen op onze vijand. 'Die smerige terroristen willen jullie kinderen vermoorden.' Heersers kunnen dit geloofwaardig zeggen omdat we ons niet bewust zijn van onze eigen agressie richting de onderdanen en onze wens hun kinderen tot schuldslaaf te maken.

Maar het betekent ook dat de onderdaan gevaccineerd kan worden tegen de waarheid. Als iemand namelijk aan het projecteren slaat, valt hem niets meer uit te leggen. Als iemand hem dan een lepeltje waarheid probeert te voeren, spuugt hij het gelijk uit in het gezicht van de gever. Alles wat je als heerser moet doen is zorgen dat de persoon door bepaalde woorden of uitdrukkingen in een angstige vlucht of vecht toestand komt waarin vluchten eigenlijk geen optie is. Dat kun je doen door hem jong in een school op te sluiten. Het is zeg maar een beetje vergif dat zorg dat de lepel waarheid gelijk uitgekotst wordt. Als je hem jong genoeg vaccineert, zal hij niet doorhebben dat het probleem in hemzelf zit en concludeert daarmee dat het niet anders kan dat het probleem in de ander zit.

In de bijbel wordt projectie ook al genoemd:

Hoe kun je tegen hen zeggen: “Laat mij de splinter in je oog verwijderen,” terwijl je de balk in je eigen oog niet ziet? Huichelaar, verwijder eerst de balk uit je eigen oog, pas dan zul je scherp genoeg zien om de splinter in het oog van je broeder of zuster te verwijderen.

Comments: