De gokverslaafde optimist

Vrijspreker: Hoe is gokverslaving gerelateerd aan politiek?

Opperdienaar: Gokverslaving treedt op als mensen statistiek niet goed begrijpen. Ze schatten de kans dat ze de hoofdprijs winnen te hoog in. Iemand die statistiek begrijpt berekent de verwachtte waarde van een gok door de kans op de prijs te vermenigvuldigen met de waarde van de prijs. Een prijs van een miljoen met een kans van 0.0001% heeft dus een verwachte waarde van 0.0001% x 1 miljoen = 1 euro. Als een lot dan 50 cent kost is er een reden om het te kopen. Als het 2 euro kost, is die reden er niet. Gokverslaving wordt ook erger naarmate de uitkering meer varieert. Dus als een gokkast 80% uitkeert maar gewoon elke keer dat je er een euro in gooit, 80 cent terug geeft, is deze gokkast niet verslavend. Als de gokkast echter af en toe veel uitkeert en dan een hele tijd niets, dan wordt hij meer verslavend, zelfs als het uitkeringspercentage nog steeds 80% blijft. Dit komt omdat de hoogste uitkering misschien wel 1000 euro is en gokverslaafden niet verder denken dan: "Ik kan wel 1000 euro winnen door er 1 euro in te gooien." Ze nemen de kans op die 1000 euro niet mee.

Vrijspreker: Hoe relateert dat tot politiek?

Opperdienaar: Ik heb veel libertariërs gehoord die zich afvragen waarom Nederlandse politici macht uit handen geven aan Brussel. Ondergraven ze dan niet hun eigen machtsbasis? zo vragen ze zich af. Maar de politici die dat doen denken natuurlijk zelf uiteindelijk aan het Europese stuur te zitten. Ze denken met de hoofdprijs weg te lopen en overschatten de kans dat ze dat ook lukt. Net als gokverslaafden de kans overschatten dat ze de hoofdprijs winnen. Want er zitten natuurlijk in alle Europese hoofdsteden politici macht naar Brussel te schuiven en die denken allemaal beloond te worden voor hun verraad van de onderdaan. Maar een pyramide is nu eenmaal zo dat elke hogere laag minder mensen bevat. Op de weg naar de hoogste machtspositie zijn er vele afvallers.

Vrijspreker: Maar ooit komt boontje om zijn loontje en leren ze van hun fout, toch?

Opperdienaar: De gokverslaafde komt ook bijna nooit tot inkeer. Ook als hem de statistiek precies wordt uitgelegd en zelfs als hij het begrijpt, dan wordt zijn verstand overstemd door zijn emotie. Zowel de kiezer, de politicus als de gokverslaafde, trapt er elke keer weer in. Hij denkt steeds weer dat zijn kans te winnen groter is dan deze werkelijk is. Zo ken ik iemand die zijn stem bij de verkiezing verkocht voor 30 euro. Die persoon had door dat de kans dat die stem doorslaggevend zou zijn, miniem was. Dus waar hij ook op moest stemmen, die 30 euro was altijd meer waard. Ik schat dat de werkelijke verwachtte waarde van een stem niet meer dan 1 euro is.

Vrijspreker: Maar als ze niets aan het verstand te brengen is, hoe kan er dan ooit verandering optreden?

Opperdienaar: Het is er niet intellectueel ingekomen, dus het gaat er ook niet intellectueel uit. Het kan er wel evolutionair uitgefilterd worden. Maar dan moet de straf voor het maken van deze verkeerde inschatting, geheel op het hoofd landen van degene die de verkeerde inschatting doet. De overheid zorgt wel dat dit nooit gebeurt.

Comments: