Vrijspreker: U bent een boek aan het lezen van een Poolse journalist Ryszard Kapiscinski uit de Sovjet tijd over de Ethiopische keizer Haile Selassi getiteld "De Keizer, de val van een autocraat". Wat is daar nog interessant aan?

Opperdienaar: Hoewel de schrijver het altijd ontkend heeft, werd het verslag over de ethiopische keizer door veel lezers als een metafoor gezien voor de communistische heersers. Sommige passages lijken wel eeuwigheidswaarde te hebben.

Een stukje uit het boek:

Tussen de stervende mensen, schreeuwende missionarissen en verpleegsters, rellende studenten en schedels krakende politie, ging zijne koninklijke hoogheid naar Eritrea, waar hij ontvangen werd door zijn kleinzoon. vlootcommandant Eskinder Desta, met wie hij een officiële cruise zou maken met het vlaggenschip 'Ethiopië'. Ze konden echter slechts 1 motor starten, waardoor de cruise moest worden afgezegd. Zijne koninklijke hoogheid ging daarop naar het franse schip Protet, waar hij werd ontvangen door Hiele, de welbekende admiraal uit Marseille. De volgende dag, in de haven van Massawa, verhoogde zijne meest edelachtbare hoogheid zichzelf tot de gelegenheid van Groot admiraal van de keizerlijke vloot en promoveerde zeven kadetten tot officier, hiermee de slagkracht van de marine vergrotend. Hij riep ook de ellendige individuen uit het noorden tot zich, die door de verpleegsters en missionarissen beschuldigd waren van speculatie en diefstal van de stervenden en beloonde hen met hoge onderscheidingen om te bewijzen dat ze onschuldig waren en daarmee buitenlandse roddel en achterklap de kop in te drukken.

Vrijspreker: Duidelijk de eindfase van een keizerrijk. Wat laat het boek nog meer zien?

Opperdienaar: De schrijver probeerde de mensen van het regime van Haile Selassi die na de val nog niet waren vermoord of gevangen gezet, te ondervragen over hun tijd dat ze dicht bij de macht zaten. Omdat ze ondergedoken zaten, was het vaak moeilijk ze te spreken te krijgen. Het werd wel duidelijk wat een steekspel het was om gezien of gehoord te worden door de keizer om je macht over de onderdanen een beetje te kunnen vergroten. De onderdanen zelf prezen zichzelf gelukkig als de keizer alleen maar hun kant op keek. Ook de werkhouding van de onderdanen valt op. Zolang de opzichter tegen werkers staat te schreeuwen werken ze, maar als hij zich omdraait en een paar stappen doet, bevriezen de onderdanen als wassen beelden op een Madame Tussaud tentoonstelling.

Vrijspreker: De echte onderdaan staat letterlijk klem tussen alle wetten en regels. Hij kan alleen nog maar orders volgen, zonder orders staat hij letterlijk stil. Nog iets anders aan het lezen?

Opperdienaar: Ik ben begonnen aan: "America's war for the greater Middle East: A military history" door Andrew J. Bacevich een militair historicus van de Universiteit van Boston, die probeert de inmiddels 40 jaar durende oorlog van de VS over macht in het midden oosten in kaart te brengen.

Vrijspreker: Al opmerkelijke dingen tegen gekomen?

Opperdienaar: Het stuk over de steun aan de Afghaanse Taliban tegen de Sovjet Unie vind ik wel interessant. Het blijkt dat het Amerikaanse politieke en militaire establishment zo geobsedeerd was met het bevechten van een Sovjet Unie (die eigenlijk al op haar laatste benen liep), dat het lange termijn gevaar van steun aan moslimterroristen totaal over het hoofd gezien werd.

Vrijspreker: Kan daar nog een les uit worden getrokken voor de dag van vandaag?

Opperdienaar: Ik denk dat die obsessie met een enkel gevaar, wat achteraf vaak een gevaar blijkt dat al sterk verzwakt is, vaak steun oplevert voor het nieuwe gevaar (de vijand van mijn vijand is mijn vriend). Zo denk ik bijvoorbeeld dat vandaag de dag veel onderdanen zo bang zijn voor het gevaar van sharia en moslimextremisten, dat ze niet doorhebben dat:

1. Dit archaïsche systeem door de modernisering al stevig aangevreten is en met rust gelaten een zekere dood zal sterven.

2. Ze door het steunen van de politiestaat om ze tegen moslimextremisten te beschermen, ze alleen hun toekomstige grote vijand aan de macht helpen.

Vrijspreker: Als ze later onder een nog totalitairder regime dan het huidige moeten leven, kijken ze terug en denken ze: Voor welk gevaar waren we nu ook al weer zo bang?

Comments: