Vrijspreker: Vorige week bekeken we hoe honderdduizenden mannen Napoleon volgen naar Rusland, hun dood tegemoet. Vandaag biedt U ons een blik op het einde van het Ottomaanse keizerrijk.

Opperdienaar: Ik hoorde afgelopen week van de premier van Israël, Bibi Netanyahoo dat Hitler best wel OK was, maar dat hij door de Palestijnen was aangezet tot de holocaust. Samenzweringstheorieën zijn geen probleem blijkt maar weer, zolang ze maar uit de juiste mond komen en de juiste mensen in de hoek zetten. Tijd om een geschiedenis boek te pakken dacht ik, voordat ik gek word.

Deze keer werd het boek "The Fall of the Ottomans: The Great War in the Middle East" door Eugene Rogan.

Het Ottomaanse keizerrijk ontstond in 1299 en nam in 1453 de hoofdstad Byzantium/Constantinopel/Istanbul van het Oost Romeinse rijk over. Tegen de eerste wereldoorlog liep het echter al op zijn laatste benen en de grootmachten waren het karkas al aan het opsnijden (Sykes-Picot) voordat het goed en wel dood was. De Ottomaanse regering had nog voor de oorlog 3 oorlogsschepen besteld in Engeland omdat ze zelf niet in staat waren dergelijke technologische hoogstandjes te produceren. De schepen werden echter door de Engelsen 'geconfisqueerd' nadat deze al betaald waren (dit klinkt vaag bekend, Mistral iemand?). Waarschijnlijk wil je bij het plannen van een oorlog niet tegen je eigen schepen vechten. WOI barst uiteindelijk los, natuurlijk onder uitgebreide pleidooien voor vrede en beschuldigingen dat de vijand de agressor is.

Waarschijnlijk was de eeuwige droom van vrede in Europa ooit begonnen met het vermengen van de Europese vorstenhuizen (familieleden zullen niet tegen elkaar vechten). Net zo als nu de EU (geen oorlog met een gemeenschappelijke markt) en in de toekomst een wereldregering (geen oorlog zonder natiestaten) gebruikt wordt om de worst van vrede voor de onderdaan te bungelen. De onderdaan gelooft het elke keer weer. Een nieuw geweldsmonopolie in het hart van de samenleving dat anders georganiseerd is en daarmee is de vrede min of meer gegarandeerd. Afschaffing van een geweldsmonopolie blijft natuurlijk alleen een idee voor gekkies die ze niet allemaal op een rijtje hebben.

Afijn, Duitsland, Italië en Oostenrijk/Hongarije aan 1 kant (central powers) en de Russen, Fransen en Engelsen (triple entente) aan de andere kant. Deze laatsten aangevuld met deelnemers uit hun koloniën, wat zo ongeveer de hele wereld is.

In totaal zouden 2.8 miljoen mannen voor het Ottomaanse rijk vechten, ongeveer 12% van de totale bevolking, maar nooit meer dan 800.000 tegelijkertijd. Een peulenschil vergeleken met de 3.5 miljoen mannen die de Oostenrijkse heersers in 1914 opriepen, 13.2 miljoen mannen in Duitsland (85% van de manlijke bevolking van 17-50), 14 miljoen mannen in Rusland, 8.4 miljoen in Frankrijk en 5.4 miljoen mannen in het VK (1/3 van de manlijke werkzame bevolking). 

De Ottomanen werden het meest bedreigd door de Fransen, Engelsen en Russen, dus verruilden hun heersers uiteindelijk neutraliteit voor een alliantie met Duitsland. De Duitsers verwachten in ruil voor hun technologische, militaire en financiële steun dat het Ottomaanse Kalifaat de jihad zou uit roepen waarna de moslims overal in de wereld zich solidair zouden aansluiten. Dit zou de Engelsen in grote problemen brengen in Egypte en India, de Fransen in Noord Afrika en de Russen in de Kaukasus. Tenminste, dat was het plan.

De Duitse jihad werd uitgeroepen op 14 november 1914 vanuit de Fatih moskee door de hoogste religieuze autoriteit Shaykh al-Islam Ürgüplü Hayri met 5 fatwas en de belofte op het martelaarschap. De menigte juichte. Om de aanval in te zetten stuurden de Duitsers 2 miljoen pond in goud naar de Ottomanen, vrij te geven bij het begin van de vijandelijkheden en nog eens 3 miljoen pond in goud in de daaropvolgende 8 maanden als de Ottomanen formeel aan de oorlog mee zouden doen.

Als de Britten Basra in nemen (klinkt ook vaag bekend) zegt Sir Percy Cox:"De Britse overheid heeft Basra nu bezet, maar hoewel we in staat van oorlog zijn met de Ottomanen staan we welwillend tegenover de bevolking voor wie wij hopen goede vrienden en beschermers te zijn. Er zijn geen Turkse bezetters meer en de Britse vlag is gehesen waaronder jullie kunnen genieten van Britse vrijheid en rechtvaardigheid, zowel in jullie religieuze en wereldlijke zaken."

Na eeuwen Turkse overheersing was de lokale bevolking sceptisch over hun nieuwe vrijheid en niet te enthousiast over samenwerking met de Britten. Zeker nadat de Britten een aantal bewoners die 'vrijheid en rechtvaardigheid' kennelijk niet goed begrepen hadden, ophingen op het dorpsplein. Britse soldaten waren verbaasd dat ze niet als bevrijders ontvangen werden, maar weten dit aan 'angst bij de lokale bevolking dat de Ottomanen terug zouden komen'.

De eerste aanval van de Ottomanen was tegen het door Russen gecontroleerde Sarikamish. Ze vertrokken bij een sneeuwstorm, maar licht bepakt en gekleed om snel te kunnen bewegen, zonder tenten en met weinig eten. Regelmatig werden per ongeluk eigen Armeense soldaten neergeschoten (die geloofden namelijk in een andere religie). Een mist zorgde dat de Ottomaanse soldaten 4 uur op elkaar schoten met meer dan 1000 doden tot gevolg. Na het beklimmen van de besneeuwde bergen van de Kaukasus (3000m) in slecht zicht, werd een hoogvlakte met sneeuwstorm bereikt. De mannen moesten zonder bescherming slapen en velen werden 's ochtends bevroren naast een gedoofd vuurtje gevonden. Een overlevende beschreef een soldaat die schreeuwend sneeuw in zijn mond stopte. Hij was gek geworden. Die dag verloren ze 10.000 man onder de sneeuw.

Heerser Enver Pasha gaat tegen al zijn adviseurs in en beveelt de aanval. De verzwakte eenheden renden nog wat tegen de Russische mitrailleurs in. De Russen wisten tot hun eigen verrassing de stad goed te verdedigen. Uiteindelijk werd bijna het hele derde leger van de Ottomanen vernietigd. In Turkije mocht er niet over gesproken worden. Enver Pasha werd onderscheiden voor zijn heldenmoed samen met generaal Hafiz Haki. Het enthousiasme voor een islamitische jihad nam niet toe door de complete nederlaag.

Vrijspreker: Moet er niet nog een etnische minderheid geofferd worden om voor eigen zonden te boeten? Zoals bij elke falen van een heerser?

Opperdienaar: Natuurlijk, de Armeniërs hadden een andere religie. Ze werden een vijfde colonne genoemd.  Verraders in Turkse samenleving. De oorzaak voor de nederlaag volgens de Turkse heersers. Bij de Armeense genocide werden ongeveer een miljoen mensen vermoord. Voornamelijk dood gemarcheerd in lange tochten door onherbergzaam gebied. Een maand hierna leidt Enver Pasha een nieuwe aanval, deze keer op het Suez kanaal. Hiertoe moet het leger niet over besneeuwde bergen, maar door de Sinaï woestijn worden gestuurd.

Vrijspreker: Het lijkt vaak of heersers niet uit zijn op geld en welvaart van de onderdanen, maar bewust of onbewust op destructie aansturen.

Opperdienaar: Nee hoor, we zijn gewoon soms een beetje onhandig in de uitvoering van onze plannen. We bedoelen het goed.

Vrijspreker: Dat is de Turkse kant, maar hoe ging het bij de andere kant?

Opperdienaar: Aan de Entente kant was het niet veel beter. Jonge mannen die het mitrailleurvuur in rennen (filmtip, filmtip), ver van huis, uiteen gereten door granaatscherven of met hele schepen vol te gelijk naar de bodem van de oceaan gesleurd. Een zinloze strijd om heuvel 971. 

Soldaat Jones schreef zijn ervaringen op in een dagboek. "Je kunt je onmogelijk voorstellen hoe vreselijk het is om je vrienden en kameraden, die kort daarvoor nog lachten en grappen maakten, naast je neer te zien vallen met de meest verschrikkelijke wonden."

Uiteindelijk brak ook de tyfus nog uit. De ziekenhuizen werden plaatsen waar de ziekte zich optimaal kon verspreiden. Alsof dat niet genoeg is kwam er ook nog een enorme sprinkhanen plaag in 1915 die bijna de hele oogst op at. Alsof alle parasieten tegelijk hun kans grijpen als de verzwakking al maximaal is. 

Vrijspreker: Mannen werden vermalen bij de miljoenen, getraind tot zelfopoffering. Heeft dit wat te maken met de excuses die Tony Blair pas maakte over de laatste invasie van Irak? Wat heeft het überhaupt met feminisme te maken? 

Opperdienaar: Niets met Blair te maken. Wat feminisme betreft, typisch een vraag van een man die zijn manlijke voorrecht niet begrijpt. Misschien begrijp je het als je naar de dieren kijkt. Kippen zitten in een legbatterij. Ze krijgen gratis eten, onderdak en antibiotica en moeten alleen elke dag een ei leggen. Wat gebeurt er met de manlijke kuikentjes? Die worden vermalen in een grote molen. Dus waar maakt de maatschappij zich druk over?

Vrijspreker: Over de legkippen! Die moeten vrije uitloop krijgen en meer mogelijkheden tot zelf expressie.

Opperdienaar: Precies. Dus als mannen bij de miljoenen vermalen worden en zelfs vandaag de dag nog een 12 keer zo grotere kans lopen te overlijden tijdens hun werk dan vrouwen. Maar maakt de media zich druk over?

Vrijspreker: Dat vrouwen niet genoeg in de raad van bestuur te vinden zijn en op andere belangrijke posities. Geen roep over onrechtvaardig weinig vrouwelijke vissers of dakdekkers.

Opperdienaar: Precies, bedenk je de voorrechten die je hebt als man.

Comments: