De anti oorlog roman Catch 22 gaat over een aantal mannen in het leger van de VS tijdens de 2e wereldoorlog. Ze moeten gevaarlijke missies vliegen en ze proberen daar op allerlei manieren onderuit te komen. Ze kunnen het leger echter niet verlaten vanwege catch 22. Catch 22 is een regel die stelt dat je het leger uit mag als

 je gek bent, maar als je je gek voordoet om het leger uit te komen, dan bewijst dit dat je gezond verstand hebt en mag je er dus niet uit.

Waar het in Catch 22 ondoenlijk was het leger uit te komen, wordt het nu steeds moeilijker om uit de Verenigde Staten te emigreren. Als een Amerikaanse onderdaan in het buitenland gaat wonen, moet hij zowel aan zijn nieuwe als aan zijn oude heersers belasting betalen. Het opzeggen van zijn burgerschap wordt ook steeds duurder gemaakt en het kan zijn dat hij een emigratiebelasting moet betalen. Als bedrijven proberen het hoogste belastingtarief in de wereld te ontwijken door hun hoofdkantoor naar buiten de VS te verplaatsen via een zogenaamde 'inversie' dan worden ze als 'corporatieve deserteurs' neergezet.

Dat is allemaal gebruikelijke gang van zaken in een empire. In het artikel "The ancient suicide of the west" wordt al beschreven hoe dat in het Romeinse keizerrijk ging:

"Als ze [coloni, curale en arbeiders in staatsfabrieken] verhuisden naar een nieuwe stad, werden ze verplicht tot een dubbele belasting in zowel hun oude als nieuwe lokatie"

Wat eerst begeerlijke burgerrechten waren, aanvankelijk een offer waard, veranderde steeds meer een plicht en tenslotte een straf. Vruchtbare landerijen ontvolkten (agri deserti) vanwege de ondraaglijke belasting, ondanks een verbod te vertrekken. 'Eigendom' werd een plaag. Beroepen waren erfelijk geworden (geen vrije beroepskeuze) en goederen werden gekocht, getransporteerd en verkocht in prijzen en hoeveelheden vastgesteld door de staat.

In Catch 22 valt nog een andere overeenkomst op, de afkeer van handelaren en industriëlen. Neem dit fragment:

"Onthoudt altijd", herinnerde zijn moeder hem vaak, "Je bent een Nately. Je bent geen Vanderbilt, die zijn fortuin verdiende als ordinaire sleepboot kapitein, noch een Rockefeller, wiens welvaart vergaard werd door meedogenloze speculatie in ruwe petroleum; noch een Reynolds of Duke, wiens inkomen voortkwam uit de verkoop aan een niets vermoedend publiek van producten die kankerverwekkende hars en teer bevatten en je bent zeker geen Astor, wiens familie, als ik het juist heb, nog steeds kamers verhuurt. Je bent een Nately en de Natelys hebben absoluut niets gedaan voor hun geld."

In het Romeinse rijk was senator worden het toppunt van succes, met als resultaat dat succesvolle mensen verboden werd te handelen. Cicero omschreef dat als volgt:

"Handel is een walgelijke bezigheid, onwaardig voor een man van eer. We verafschuwen het beroep van douane beambte en woekeraar en het onterende werk van ongeschoolde arbeid. Even verachtelijk zijn de zaken van de verkoper; want die kan niet slagen zonder oneerlijk te zijn ...... Het werk van de mecanicien is ook vernederend; er is niets nobels aan de werkplaats."

Een zakenman kon alleen respect verdienen door er mee op te houden:

"Als een zakenman tevreden is met het fortuin dat hij verdiend heeft, zich uit de have terugtrekt en een landhuis binnenstapt, zoals hij ooit in de haven terugkwam van de zee, dan verdient hij het hoogste respect."

Vrijspreker: Het is kennelijk belangrijk dat je je geld met niets doen verdient. Waarom is dat zo?

Opperdienaar: De adel en aristocratie en alle heersers hebben altijd neergekeken op werk, handel en productie. Het is eervol om je geld uit mensen te belasten en oneervol om het op vrijwillige basis te verkrijgen. Je overlaadt de vrijwillig handelende onderdaan eerst met schuldgevoel en daarna biedt je ze verlichting tegen een vergoeding. Meestal met een kleine dreiging er bij. De heerser ziet de onderdaan natuurlijk net zoals de boer zijn koe ziet: Je kunt er aan verdienen, maar het is een minderwaardig wezen dat je in je macht hebt.

Vrijspreker: Heersers eisen ook altijd het hoogste respect, waarschijnlijk omdat ze dit juist niet verdienen.

Opperdienaar: Meestal kwamen de heersers aan een gewelddadig einde. Cicero werd uiteindelijk zelf in de naam van de staat vermoord.

Vrijspreker: Blijft de mensheid eeuwig in hetzelfde cirkeltje ronddraaien? De deterministische mallemolen?

Opperdienaar: Het gaat in ieder geval al duizenden jaren hetzelfde, dus ik denk niet dat het snel verandert. Maar zeker weten doe je het niet, want er zijn altijd nieuwe elementen.

Comments: