Vrijspreker: Is wetenschap verworden tot een religie?

Opperdienaar: Sinds jaar en dag gebruikten heerschers priesters en toverkollen om te 'bewijzen' dat ze door bovennatuurlijke entiteiten waren aangesteld om over de onderdaan te regeren. Bij elke onderdrukking hoort een morele onderbouwing als fundament. Priesters gaven die onderbouwing en ze werden daarvoor rijkelijk beloond, meestal met een officiële staatsgodsdienst. Dit kwam zeer sterk in de problemen toen de paus zei dat de zon om de aarde draaide en Galileo dat de aarde om de zon draaide. De laatste had echter bewijzen. Kepler ontdekte dat planeten niet in perfecte cirkels maar in imperfecte ellipsen rond de zon draaiden. Daarna kwam ook Newton nog die beweerde dat de hemelse lichamen aan dezelfde natuurwetten voldeden als de aardse lichamen. Elke claim dat de heerscher in de perfecte hemelse sferen verkeerde, viel in het water. Van de Egyptische farao's die hun graftombes op de sterren richten tot de franse zonnegod.

De heersers moesten een andere morele onderbouwing vinden. De priesters werden langzaam naar de achtergrond geschoven, want je moet geen oude schoenen weggooien voordat je nieuwe hebt.

Vrijspreker: Wat is het alternatief?

Opperdienaar: De wetenschapper werd geloofd door de onderdaan, dus de wetenschapper werd onze nieuwe priester. 

Vrijspreker: Maar is het niet zo dat wetenschappers via een rigoureuze methode werken via 'peer reviewed' publicaties, zodat een heerscher ze nooit eenvoudig kan manipuleren?

Opperdienaar: Priesters werkten ook met 'peer reviews', dat was niets nieuws. Onze priesters waren het grotendeels met elkaar eens en lazen en beoordeelden elkaars werk. Natuurlijk waren er een paar afvalligen en werd er wel eens iemand op de brandstapel gegooid. Nu zijn onze wetenschappers het grotendeels met elkaar eens en zijn er een paar afvalligen.

Vrijspreker: Maar wetenschappers hebben toch een rigoureuze methode om waarheid vast te stellen, waar niet aan te tornen valt?

Opperdienaar: Het geloof in de wetenschappelijke methode is vervangen door geloof in de conclusies van wetenschappers. Gewone onderdanen hebben geen tijd om alles na te kijken en varen blind op de autoriteit van wetenschappers. Ze hebben de bijbel vervangen door een 'peer reviewed journal' en dan vaak alleen nog maar een populair aftreksel daar van of een sound bite uit de media.  Voor ons een koud kunstje om dat te beïnvloeden, een kwestie van geld. Het eerste dat een wetenschapper met een nieuw potje geld voor onderzoek zich afvraagt is: wat wil de gulle gever dat de conclusie van het onderzoek is? 

Vrijspreker: Het komt zo vaak voor in discussies dat bronnen ter discussie worden gesteld. "Jij hebt alleen bronnen uit de blogosfeer". Is dat een geldig argument?

Opperdienaar: Het is opmerkelijk dat de persoon die dat doet, er voor kiest om geen enkel feit ter discussie te stellen maar een bron. Als hij namelijk een feit ter discussie zou stellen, heb je iets om vast te pakken. Iets dat falsifieerbaar is. Je kunt gaan bewijzen dat het feit wel klopt. Als dat lukt, dat moet degene die je feit ter discussie stelde met de staart tussen de benen vertrekken en is zijn geloofwaardigheid verminderd.

Dit is niet het geval als de bron in twijfel wordt getrokken. Een vervuilde bron is niet schoon te poetsen. Je kunt er een feit uitlichten en de halve wereld afrennen om te bewijzen dat dit feit wel waar is, maar dan geeft hij alleen dat feitje toe. Hij had immers nooit gezegd dat DAT feitje niet klopte? Alleen dat de bron onbetrouwbaar was. Er wordt wel gezegd dat een eetlepel teer een vat honing kan bederven, maar dat een eetlepel honing niets doet met een vat teer. Als je een feit bewijst uit een besmeurde bron, is dat een eetlepel honing in een vat met teer. Het besmeuren van een bron is een eetlepel teer in een vat honing. Het valt nooit recht te zetten.

Vrijspreker: U wilt eigenlijk zeggen dat afgeven op bronnen een laf argument is. Je kunt er wel mee winnen, maar nooit mee verliezen.

Opperdienaar: Inderdaad, noem gewoon man en paard. Het is eigenlijk net zo laf als racisme gebruiken om een argument van de gekleurde medemens te weerleggen. Er valt wel mee winnen, maar niet mee te verliezen.

Vrijspreker: Zijn er meer tactieken waar wel mee te winnen is maar niet mee te verliezen?

Opperdienaar: Het aluhoedje argument is er ook zo een. Jouw argument is in de minderheid, dat van mij in de meerderheid. Je bent een rare kwast, je argument is ongeldig. Dit is pertinent onwetenschappelijk, maar gaat door voor wetenschappelijk. Waarheid is immers 'peer reviewed' koppen tellen geworden. “Onderschat nooit de kracht van domme mensen in grote groepen” zei George Carlin. Dit is wat 'peer reviewed' koppen tellen je geeft:

-Er was ooit een dokter genaamd na Ignaz Zemmelweis en die had een theorie over bacteriën die ziektes zouden veroorzaken en raadde schoonmaken van handen en operatiekamers aan. Hij werd weggehoond door zijn mede wetenschappers. Zijn artikelen zouden de peer review niet gehaald hebben. Hij kreeg een mentale inzinking en overleed in een gekkenhuis nadat een wond bloedvergiftiging veroorzaakte. Pas veel later bleek hij gelijk te hebben gehad.

“Onderschat nooit de kracht van domme mensen in grote groepen”

-Trofim Lysenko was een Sovjet wetenschapper die aan het hoofd van het instituut van genetica stond. Hij vond westerse genetica reactionair en pseudowetenschap en propageerde het Mitsjoerianisme. Afwijkende meningen werden niet toegestaan. Iedere wetenschapper klapte hard, hoewel een paar voet bij stuk hielden en vervolgd werden. De theorieën van Trofim Lysenko vielen bij de leidinggevende communisten in goede aarde omdat daarmee kon worden onderbouwd dat in het communistische land een nieuw soort mens; de "Nieuwe Sovjetmens" zou ontstaan.

“Onderschat nooit de kracht van domme mensen in grote groepen”

-Einstein had een theorie dat fotonen in pakketjes of kwanta voorkwamen. Hij werd niet gelooft. Iedereen wist vanwege Maxwell dat het golven waren.

“Onderschat nooit de kracht van domme mensen in grote groepen”

-Recentelijk moest een wetenschapper nog bewijzen dat bacteriën maagzweren veroorzaken door ze te eten en een maagzweer te krijgen, omdat niemand hem geloofde.

“Onderschat nooit de kracht van domme mensen in grote groepen”

Het aluhoedje argument is fout, incorrect, onwetenschappelijk, niet filosofisch. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat iedereen met een afwijkende mening gelijk heeft, want ze zijn vaak tegenstrijdig, maar als grote groepen mensen iets met grote emotie geloven, kun je je geld maar beter op het tegendeel inzetten.

Met het aluhoedje argument kun je wel winnen maar nooit verliezen. Je kun al je feiten bewijzen en onderbouwen, je blijft een rare kwast, de eetlepel teer heeft zijn werk gedaan.

Comments: